Đổi mới tiết sinh hoạt bằng các hoạt động trải nghiệm của học sinh

Nói về vai trò của người GVCN chúng ta đều thấy tầm quan trọng của họ. Họ là nhà quản lý, nhà tâm lý; là nơi để các em học sinh chia sẻ những buồn vui, là một chỗ dựa tinh thần vững vàng cho các em trong cuộc sống. Công tác chủ nhiệm có vai trò hết sức quan trọng trong việc giáo dục đạo đức kĩ năng sống, nâng cao tri thức cho các em học sinh. Trong qui định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, công tác chủ nhiệm được tính 4 tiết trên tuần. Trong đó có một tiết chính khóa, đó là giờ sinh hoạt lớp ngày cuối tuần. Như vậy sinh hoạt là một môn học bắt buộc. Tuy nhiên đây là một môn học có nhiều điểm khác biệt với những môn học văn hóa khác. Vì sinh hoạt lớp là dạng hoạt động giáo dục tập thể, là một hình thức tổ chức tự quản cho học sinh và là một trong những biện pháp cơ bản góp phần xây dựng tập thể học sinh đoàn kết. Chính thông qua các giờ sinh hoạt lớp, các em học sinh có thể bày tỏ, chia sẻ tâm tư, tình cảm và tự đánh giá, nhận xét nhau thẳng thắn, tích cực. Các học sinh trong lớp được liên kết lại với nhau, giáo viên gắn bó với học sinh trong một cộng đồng thu nhỏ để giải quyết những vấn đề của cuộc sống thực hàng ngày ở nhà trường, lớp học. Học sinh được mở rộng các mối liên hệ, tăng cường sự hiểu biết, giúp đỡ lẫn nhau, khắc phục xu hướng hẹp hòi, cục bộ, bè phái trong đời sống tập thể. Đây cũng là dịp để học sinh làm quen với nhiều loại hình hoạt động khác nhau, giúp các em phát triển các kĩ năng cơ bản và cần thiết cho bản thân. Các em phải được vừa học vừa chơi, được thể hiện khả năng của mình... Nếu như các bộ môn văn hóa đều có chương trình, sách giáo khoa, sách giáo viên, chuẩn kiến thức kĩ năng, tài liệu tham khảo..., thì bộ môn sinh hoạt lại không có một tài liệu hướng dẫn cụ thể nào. Vài năm gần đây, việc thiết kế giáo án sinh hoạt lớp đã được triển khai đến các nhà trường, các thầy cô giáo làm công tác chủ nhiệm. Như vậy, nội dung và cách thức cơ bản để tiến hành giờ sinh hoạt lớp đã được thống nhất trong các nhà trường. Tuy nhiên việc thực hiện ở mỗi nơi, mỗi giáo viên..., vẫn có sự khác biệt. Vì nhiều lí do khác nhau, lâu nay trong các nhà trường thường chỉ chú trọng đến các giờ dạy văn hóa mà chưa quan tâm đúng mức đến việc quản lí, tổ chức, dạy và học tiết sinh hoạt. Phần lớn các em học sinh cũng không có nhận thức đúng đắn về vai trò của giờ học này. Chính vì thế thái độ học tập của các em chưa tích cực, đặc biệt không mấy hứng thú.

Nhận thức được vai trò quan trọng của giáo viên chủ nhiệm lớp trong công tác giáo dục, tôi đã mạnh dạn tìm tòi, đổi mới, thiết kế lại nội dung tiết sinh hoạt. Tôi tổ chức các tiết học theo một tiến trình, dành nhiều thời gian cho học sinh trải nghiệm, lồng ghép các chủ đề nhằm phát huy tính chủ động, tích cực của học sinh. Đồng thời qua các chủ đề hướng học sinh đến các giá trị sống. Tiết sinh hoạt của lớp tôi thường được tiến hành theo tiến trình như sau:

PHẦN 1 – SƠ KẾT TUẦN:

+ GVCN là đại biểu dự.

+ Lớp trưởng lên điều hành sơ kết:

(1) Mời tổ trưởng các tổ lần lượt lên đánh giá ưu - nhược điểm của các thành viên trong tổ.

(2) Các cá nhân vi phạm tự đánh giá, nhận xét bản thân. Đặc biệt là tự nhận hình thức là “lao động cộng sản” - nhổ cỏ bồn cây quanh trường. Cách làm này do các phụ huynh thông qua trong cuộc họp phụ huynh đầu năm. Thời gian làm là 30 phút buổi sáng các ngày trong tuần. Số lượng các thành viên tham gia lao động công ích được báo cáo với BCH Đoàn trường. Cách thức này đã được sự nhất trí thông qua của Chi hội cha mẹ học sinh trong buổi họp đầu năm học.

(3) Cờ đỏ báo cáo tình hình thi đua của lớp, tổng điểm, ngày giờ học tốt.

(4) Lớp trưởng tổng hợp, đánh giá sơ kết tuần. Triển khai phương hướng tuần mới.

Lúc này, GVCN mới được mời lên. Và việc của GVCN là biểu dương, khen thưởng, nhắc nhở, triển khai một số nội dung.

Cách làm này GVCN chỉ tập rượt cho trò 1-2 tuần đầu. Sau đó thành quen, cáchọc sinh sẽ làm đâu ra đấy. Và cách làm này giúp các em được trải nghiệm rất nhiều: biết điều hành, tổ chức; biết đánh giá và tự đánh giá; biết tự nhận lỗi và đề xuất giải pháp khắc phục lỗi; biết biểu dương, biết khen thưởng, ghi nhận nhau; khen - chê đâu đấy.

PHẦN 2 – SƠ KẾT THÁNG (nếu là tuần cuối tháng)

Hàng tháng học sinh sẽ bình bầu, đánh giá nhau để chọn 3 thành viên xuất sắc nhất tháng. Đến giờ sinh hoạt, các học sinh chuẩn bị chu đáo từ khâu trang trí đến việc khen thưởng. Tất cả mọi việc học sinh tự làm, người được mời lên trao tặng là cán sự lớp. GVCN chỉ chứng kiến, ghi hình.

Phần thưởng động viên được Hội phụ huynh thông qua từ đầu năm học. Và GVCN cứ đến kỳ sẽ hướng dẫn học sinh triển khai.

PHẦN 3 - TRẢI NGHIỆM

Mỗi một tuần, GVCN xây dựng một nội dung chủ đề, căn cứ trên tình hình lớp. Ví dụ, tuần đầu năm là LÀM QUEN, tuần sau là XÁC LẬP MỤC TIÊU. ... Mỗi một chủ đề học sinh sẽ được trải nghiệm và rút ra cho riêng mình những bài học riêng. Tin là qua trải nghiệm học sinh sẽ nhận ra được những GIÁ TRỊ SỐNG

Ví dụ tiết sinh hoạt với chủ đề LỜI YÊU THƯƠNG. GVCN phát cho mỗi bạn 4 giấy notes Tomy, mỗi giấy các bạn viết ít nhất 3 lời khen dành tặng cho 1 người bạn, mỗi bạn được khen tối đa 4 bạn. Khi tiến hành hoạt động các bạn ý hân hoan lắm. Và sau hoạt động các bạn chia sẻ được nhiều niềm vui và bài học lắm. Thích nhất là các bạn nhận ra mình cũng có những điểm đáng yêu trong mắt bạn bè.

Riêng cô giáo chủ nhiệm thì nhận được những chia sẻ riêng như: “Em cảm thấy vui và thú vị lại còn giúp tụi em có nhiều trải nghiệm. Điều quan trọng nhất là bây giờ tụi em không bị áp lực giờ sinh hoạt như ngày các năm trước nữa”.

Giữa những bộn bề của cuộc sống riêng, người làm chủ nhiệm sẽ có thêm niềm vui, động lực để suy nghĩ tích cực và lạc quan hơn. Tin vào những điều tốt lành của cuộc sống. Tin rằng học sinh của mình sẽ cảm thấy lớp học như gia đình ở trường vậy.

Rõ ràng để có được tiết sinh hoạt lớp thực sự hiệu quả và phát huy tính tích cực của HS, thì cả GVCN và học sinh đều phải tìm tòi, suy nghĩ, hoạt động nhiều hơn nhưng chắc chắn rằng sau mỗi một giờ sinh hoạt lớp được chuẩn bị chu đáo với những chủ đề hấp dẫn mang tính giáo dục cao sẽ là niềm vui, sự đoàn kết gắn bó, sự hiểu nhau giữa các thành viên trong lớp và sự trưởng thành qua từng tuần, từng tháng với nhiều kỹ năng được rèn giũa. Thông qua các hoạt động ngoài giờ lên lớp, giúp các em hoàn thiện nhân cách và trang bị cho mình những kỹ năng tốt, giúp ích cho cuộc sống.

                                                                                             Bài và ảnh: Doãn Hương